"Khi nào nên cho trẻ học bơi" là câu được nhiều phụ huynh thắc mắc nhất khi có ý định dạy bơi cho con.

Trả lời câu hỏi này, các chuyên gia trong lĩnh vực bơi lội, sức khỏe, và nhiều thầy cô giáo ở nước ta thường cho rằng trẻ nên học bơi lúc 6-7 tuổi. Họ cho rằng, ở lứa tuổi này trẻ mới phát triển đủ về thể chất lẫn trí tuệ để có thể tiếp thu và thực hiện tốt những động tác bơi lội do giáo viên hướng dẫn. Và thực tế, tất cả các em ở lứa tuổi này khi học bơi đều được dạy bơi ếch hoặc bơi trườn sấp (bơi sải). Nếu chỉ dạy hai kiểu bơi này, đúng là nên đợi tới 6-7 tuổi mới cho trẻ đi học bơi. Khó có thể học hai kiểu bơi này nếu thể chất và trí tuệ của trẻ chưa phát triển.

Tuy nhiên, khi tìm hiều việc học bơi của trẻ nhỏ ở nhiều nước khác, ta thấy trẻ sơ sinh được học bơi lúc mới lọt lòng mẹ, từ lúc 7-10 ngày tuổi, khi cuống rốn chưa rụng hẳn. Các clip về trẻ sơ sinh bơi lội có trên Youtube, Internet... cho thấy, trẻ sơ sinh được học bơi rất sớm và các bé bơi thật mềm mại, uyển chuyển, mắt mở to, miệng cười tươi, sảng khoái mà không hề lo bị sặc nước.

Ở các nước, dịch vụ dạy trẻ sơ sinh bơi lội rất phát triển. Tại các lớp này, trẻ được học rất nhiều kỹ năng để rồi các bé có thể bơi chìm đầu trong nước, lúc mệt lật mình nằm thở trên lưng, rồi lại úp mình bơi tiếp cho tới khi tới bờ... Và ta thấy trẻ sơ sinh bơi một kiểu rất khác so với trẻ 6-7 tuổi.

Bơi của trẻ sơ sinh là một kiểu bơi đặc thù được tạo hóa ban tặng, dựa trên rất nhiều phản xạ bơi lội bẩm sinh được di truyền từ động vật có vú. Tạo hóa đã cho trẻ sơ sinh biết bơi từ trong bụng mẹ, việc còn lại của người lớn là kích hoạt và duy trì những phản xạ bơi lội này mà thôi. Tiếc là người lớn chúng ta không có kiến thức về trẻ sơ sinh bơi lội nên đã tước đoạt khả năng bơi lội và cơ hội phát triển toàn diện về thể chất và trí óc của các bé.

Ở Việt Nam, hiện vẫn hiếm có người cho trẻ sơ sinh học bơi, dù vậy những gì trẻ sơ sinh Việt Nam đạt được, thông qua các ông bố bà mẹ dũng cảm cho con học bơi, không khác gì với những gì mà trẻ sơ sinh nước ngoài. Có thể khẳng định rằng trẻ sơ sinh của ta có thể học bơi, học bơi ngay ở nhà trong lúc tắm gội, hay ở trong một số bể bơi có sẵn đủ điều kiện vệ sinh, an toàn.

Rõ ràng là định kiến của người lớn về việc học bơi là học bơi ếch, bơi trườn sấp đã ngăn không cho chúng ta đưa trẻ ở lứa tuổi thấp hơn 6-7 tuổi, ví dụ trẻ sơ sinh, mẫu giáo tìm học một kiểu bơi khác.

Các lứa tuổi khác nhau có sự phát triển trí óc và thể chất khác nhau và việc dạy bơi cho từng lứa tuổi phải khác nhau:

Đối với trẻ sơ sinh dưới 18 tháng tuổi, trí óc và thể chất của trẻ chưa phát triển. Bù lại các bé sở hữu hai phản xạ bơi lội bẩm sinh được di truyền từ động vật có vú. Đó là phản xạ tự đóng nắp khí quản khi đầu chìm vào nước và khua chân quạt tay bơi lội trong môi trường nước. Chính vì vậy ta có thể thấy các bé bơi lội vui vẻ, miệng mở, mắt mở không hề sợ nước. Và các bé cũng bơi lội mềm mại, bản năng, chứ không hùng hục cơ bắp như người lớn. Đây là lứa tuổi học bơi dễ nhất và các bé không sợ nước như người lớn nghĩ. Tiếc rằng bố mẹ Việt Nam không biết những điều này, thường nghĩ bé sợ nước như mình và bỏ qua mất “quãng thời gian vàng” này.

Sang tới lứa tuổi mẫu giáo, trí óc và thể chất của trẻ đã phát triển hơn so với trẻ sơ sinh. Tưởng như việc học bơi sẽ dễ hơn, nhưng không phải vậy. Lứa tuổi này là lứa tuổi học bơi khó nhất, nếu trẻ không được học bơi từ khi còn bé. Trẻ mẫu giáo có nhận thức phát triển hơn. Các bé có thể hoặc sợ nước, hoặc nếu không sợ nước thì lại quá hiếu động, khó tập trung để học những gì được dạy. Xuống nước, trẻ hiếu động, không sợ nước thường quẫy đạp loạn xạ nên nhanh mất sức, khó học cách bơi lội uyển chuyển, nhuần nhuyễn, mềm mại như trẻ sơ sinh. Bé nào sợ nước thì chỉ chơi loanh quanh ở chỗ nông, chơi với phao, và rất ngại bị nước bắn vào đầu vào mặt, không chịu làm những gì cần làm...

Dạy trẻ mẫu giáo cần rất kiên trì, cần có giáo trình và tiến độ học tập phù hợp cho từng em. Ở các bé mẫu giáo, các phản xạ bơi lội bẩm sinh đã mất đi, còn trí óc phát triển lại chưa đủ để các bé có thể điều khiển hành vi cơ thể làm theo những điều giáo viên muốn. Các bé mẫu giáo khó có thể biết bơi trong một vài tuần, mà bố mẹ thì luôn sốt ruột hỏi học mấy buổi thì con tôi biết bơi. Nếu được dạy, kiểu bơi mà trẻ mẫu giáo nên học là bơi tự cứu, bơi chó chìm đầu trong nước, thả nổi... như trẻ sơ sinh, chứ không phải là học bơi ếch và bơi trườn sấp.

Tới tiểu học thì việc học bơi của trẻ  đã dễ hơn nhiều. Thể chất và trí óc đã đủ để trẻ học bơi ếch, bơi trườn sấp... Tuy nhiên, hai kiểu bơi này khá khó, học nhanh cũng mất 5-7 buổi, lâu thì 15-20 buổi. Cũng có em học vài khóa mà vẫn không bơi được. Tốt nhất là dạy các em kiểu bơi tự cứu rồi mới học bơi ếch hay bơi trườn sấp. Bơi tự cứu rất dễ học, chỉ là dùng tay nhô lên hụp xuống để tồn tại lâu dài dưới nước. Chỉ cần học 3 ngày là có thể bơi tốt.

-St-